Een informele leider kan ontzettend waardevol zijn voor een team en de organisatie. Het is de persoon die op het juiste moment rust in een verhitte discussie brengt. Een gespannen situatie met een grap ombuigt naar een positieve setting. Of in een vergadering de chaos vertaalt naar een helder betoog. In een team kunnen meerdere informele leiders zijn met verschillende rollen. En als zij hun rol goed oppakken, zijn ze een goede ondersteuning voor de formeel leidinggevende. Maar… ze kunnen ook akelig in de weg lopen.
Destructief gedrag noemen we dat. Laten we dat om te beginnen niet verwarren met weerstand, kritiek of een pittige discussie. Het mag best eens schuren in een team, want dat leidt tot een betere samenwerking en besluitvorming en uiteindelijk tot betere resultaten. Weerstand is geen teken van destructief gedrag, dat is eerder het vliegwiel voor teamontwikkeling en groei. Nee, destructief is het als de informele leider voor zijn of haar eigen gewin gaat en het gezamenlijke doel ondermijnt. En daarmee ook jou als formele leider voor de voeten loopt.
Hoe ga je als leidinggevende om met destructief gedrag?
Wees duidelijk! Benoem wat je van je team verwacht als het gaat om taken, sociale interactie en de samenwerking met elkaar. En geef aan welk gedrag jij niet acceptabel vindt en wat de consequenties daar van zijn. Destructief gedrag zien we bijvoorbeeld terug in bepaalde privileges die iemand zich in de loop van de jaren toegeëigend heeft. Onder werktijd privézaken regelen is daar een voorbeeld van. Ze laten zich door hun leidinggevende niets opleggen qua werktijden, verantwoordelijkheden en het nakomen van afspraken. Het is aan jou als leidinggevende om dan in te grijpen.
Pak de privileges aan
Realiseer je dat daarbij alle ogen op jou gericht zijn. Het team heeft zich in de loop van de tijd ‘aangepast’ aan de privileges van de informele leider. Hij of zij heeft een machtspositie opgebouwd. Ingrijpen betekent dat je aan het team laat zien dat negatief, ondermijnend en destructief gedrag aangepakt wordt. Stapje voor stapje zul je zien dat het tij keert. Het team voelt zich gesteund door jouw actieve handelen en gaat weer bouwen aan gezond, samenwerkend gedrag. De veiligheid en het plezier keren terug, want vergeet niet: een destructieve informele leider zit niet alleen jou dwars, maar ook het team. Daar komen we in ons volgende blog op terug.
En zet door
Soms lijkt het makkelijker om iets door de vingers te zien, maar om het destructieve gedrag van een informele leider te doorbreken moet je doorzetten. Als je ongewenst gedrag een keer laat gaan, ben je weer terug bij af. Voor jezelf en jouw team moet je paal en perk stellen aan ondermijnend gedrag. En bedenk: het gaat voor een deel niet over jou als persoon, maar over jouw rol als formeel leidinggevende. Probeer professioneel afstand te houden en regel back-up in je organisatie. Want makkelijk is het doorbreken van destructief gedrag zeker niet.
Herken jij destructief gedrag in jouw team? Laat het geen Leiden in last worden. Mail ons en we maken graag een afspraak met je.
Lees ook ons vorige blog | Formeel en informeel leiderschap: aanvulling of aanfluiting?
